گزارش کوتاه- شناسایی قارچ های عامل پوسیدگی ریشه چغندرقند و تعیین پراکندگی آن ها در استان کرمانشاه

قارچ های بیماری زای بسیاری سبب ایجاد پوسیدگی ریشه چغندرقند در مراحل مختلف می شوند. در بین آن ها rhizoctonia spp.  سبب پوسیدگی های طوقه و ریشه، پوسیدگی خشک و پوسیدگی بنفش ریشه می شود (whitney and duffos 1986). پوسیدگی ریشه توسط قارچ phytophthora drechsleri tucker در مزارعی که ریشه چغندر در معرض رطوبت بیش از حد معمول خاک قرار دارد، مشاهده شده است (habibi 1975). قارچ fitzp. (edson) pythium aphanidermatum  به عنوان یکی از عوامل فساد بذر، مرگ گیاه چه و پوسیدگی ریشه در ایران شناخته شده است (ahmadinejad and okhovat 1976). از قارچ rhizopus  arrhizus  fischer به عنوان یکی از عوامل پوسیدگی طوقه چغندرقند در ایران نام برده شده است (habibi 1977). به منظور شناسایی و تعیین پراکنش قارچ های بیماری زا در مزارع چغندرقند استان کرمانشاه طی سال های 1377 و 1378 بررسی هایی انجام گرفت. در این مطالعات از تعداد 41 مزرعه در مناطق مختلف استان در حوزه کارخانه های قند اسلام آباد غرب و بیستون بازدید به عمل آمد. در هر مزرعه اطلاعاتی از قبیل نوع تناوب، روش کاشت، منبع آب آبیاری و شدت بیماری ثبت شد. از هر مزرعه 2 تا 5 ریشه از بوته های بیمار انتخاب شد و در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. هم چنین از هر مزرعه، مقداری خاک برای تعیین رابطه خصوصیات خاک با شدت بیماری جمع آوری شد. از ریشه های بیمار، 98 جدایه قارچ جدا شد. اغلب این جدایه ها به جنسfusarium  تعلق داشت. سایر جدایه ها شامل  rhizoctonia solani، rhizoctonia binucleate ، phytophthora drechsleri، pythium aphanidermatum، rhizopus arrhizus، rhizopus stolonifer، macrophomina phaseolina، phoma betae، mucor spp. و geotrichum sp. بـودند. در آزمــایــش اثــبــات بیــمـــاری زایی گــونه هــای r. solani، p. drechsleri، p. aphanidermatum  و r. arrhizus  علایم مشخص بیماری و پوسیدگی را ایجاد کردند و سایر گونه ها در شرایط موردآزمایش علایم بیماری را به وجود نیاوردند. در ارتباط با خصوصیات خاک مرزعه، درصد اشباع خاک با شدت علایم تا حدودی مرتبط بود. بقیه فاکتورها با شدت علایم رابطه ای نداشتند. شکل 1 پراکندگی قارچ های عامل پوسیدگی ریشه چغندرقند در استان کرمانشاه را نشان می دهد.